Safranbolu Evlerinin Bazı Özellikleri
Türklerin geleneksel ev yaşantıları hakkında oldukça kapsamlı bilgiler sunan Safranbolu evleri geleneksel mimari örnekleri açısından da çok önemlidir. Safranbolu evleri bu özelliklerinden dolayı da 1994 yılında Unesco’nun “Dünya Kültür Mirası Listesi’nde“yer almıştır. Safranbolu, Batı Karadeniz’de bulunur.
Bulunduğu bölge dağlarla çevrilidir. Şehir kanyonun içinde kurulmuştur. Çevre ormanlık arazilerle kaplıdır. Bu bölge tarihte Danişmentli Beyliği döneminde Türklerin olmuştur. Burada yaşayan insanlar daha ziyade ticaretle uğraşmışlardır. Genelde her ailenin iki evi bulunurdu. Bu evleri aileler yazlık ve kışlık olarak ayrı ayrı kullanırlardı. Geçim kaynakları, yemenicilik, safran, hayvancılık olarak çeşitlenirdi.
Kışın vadi içindeki korunaklı evlerinde iklimin sert etkilerinden korunan insanlar, havalar ısınıp bahar gelince Bağlar bölgesine taşınırlardı. Safranbolu’da insanlar geleneksel aile yaşantılarını sürdürmüş ve dışa kapalı bir model oluşturmuşlardır. Bu yüzden de evlerin alt katında bulunan bahçe duvarları yüksektir. Geleneksel Türk evlerinin temsilcisi olan Safranbolu evleri ahşaptan yapılır. Evlerin esas oturum alanları üst kattadır. Alt katta depo, kiler, hayvan barınağı bulunur.
Evler açık sofalı ve kapalı sofalı olarak iki türlüdür. Evlerde bulunan mutfağın diğer adı aşevidir. Mutfak diğer odalardan farksızdır ve evin herhangi bir odasında yemek hazırlanabilir. Bu durum göçebelikten gelen bir davranış şeklinin sonucudur. Safranbolu evlerinde mutfak genellikle orta kattadır. Erzaklar kiler ve ambarda saklanır. Yemek pişirme kapları bakırdandır. Isınma aracı ocaklar ve mangallardır.
Geleneksel Türk evlerinin en güzel örneklerini içinde barındıran Safranbolu’da günümüzde onarılarak korunmuş evlerden bazıları otel olarak ya da lokanta şeklinde kullanılmaktadır. Yerli ve yabancı pek çok kişinin büyük bir beğeniyle ziyaret ettiği bölge ülke turizmine katkısı açısından da önem taşır.
